Protest tegen versoepeling Europese transparantiewetten
Honderden bedrijfskundigen ondertekenen verklaring tegen afzwakking duurzaamheidsrapportage
Europese wetgeving die bedrijven verplicht om transparanter te zijn over hun impact op mens en klimaat zwakken af. Dit voorjaar bereikte de EU al een akkoord over uitstel van de rapportageverplichtingen. Later dit jaar praten de instellingen verder over versoepeling van de inhoud - tot ontsteltenis van een groep wetenschappers. De wetten zijn niet alleen in het belang van het klimaat, maar juist ook van bedrijven zelf, klinkt het in een verklaring die 360 keer is ondertekend. Overigens niet door klimaatprofessors, maar door academici met een bedrijfskundige achtergrond.
Om welke wetten gaat het?
De verklaring is een pleidooi voor de richtlijnen met de afkortingen CSRD en CSDDD (ook wel de anti-wegkijkwet genoemd). De CSRD is een Europese richtlijn die voortvloeit uit de Green Deal en bedrijven verplicht om inzicht te geven in hun strategie en beleid op het vlak van duurzaamheid. Met duurzaamheid bedoelt de EU niet alleen CO2-neutraliteit maar ook arbeidsomstandigheden en deugdelijk bestuur – de zogenoemde ESG-normen.
Het idee achter de CSDDD is dat bedrijven (vooralsnog enkel de hele grote) schadelijke effecten in de volledige keten van hun activiteiten zoals vervuiling en kinderarbeid in kaart brengen, en uiteindelijk ook voorkomen. Met deze twee richtlijnen poogt de EU de Europese economie een groene duw te geven in het streven om tegen 2050 klimaatneutraal te zijn.
Klimaat staat onder druk
Sinds het pleidooi van voormalig ECB-voorzitter en Italiaans premier Mario Draghi voor het herstel van de 'Europese concurrentiekracht' precies een jaar geleden, kregen de wetten heel wat kritiek te verduren. Zo zou de regeldruk in Europa te hoog zijn, klinkt het, zeker in vergelijking met concurrenten uit andere werelddelen. Uit het Draghi-rapport blijkt dat Europese bedrijven tussen 2019 en 2024 zo’n 13.000 nieuwe regels en voorschriften voor hun kiezen kregen, tegenover circa 5.500 in de VS.
De kritiek op de rapportagewetten werd de voorbije maanden niet minder. De Europese Commissie stond en staat ook na het sluiten van een handelsakkoord met president Trump onder druk om de handelsrelaties met de VS zoveel mogelijk overeind te houden. (strenge) Klimaatwetten passen bepaald niet in de visie van president Trump en kunnen volgens critici tot nieuwe handelstarieven leiden.
Als het aan de Franse president Macron ligt, gaat de CSDDD zelfs helemaal van tafel 'in lijn met de VS en de rest van de wereld'
De Europese instellingen begonnen het afgelopen jaar al te sleutelen aan de wetten. Zo moet een grote groep bedrijven pas vanaf 2028 rapporteren in plaats van 2026. In de komende maanden ligt de versoepeling van de wetten verder op tafel (lees hier welke plannen al zijn uitgelekt). Eind dit jaar wordt het definitieve besluit verwacht.
Oorspronkelijk zouden de regels gelden voor Europese bedrijven met minstens 250 werknemers. Die lat zou al een stuk hoger zijn gelegd: enkel bedrijven met minstens duizend werknemers én een omzet van minstens 50 miljoen euro en/of een balanstotaal van 25 miljoen euro moeten aan de regels voldoen.
De Europese Volkspartij, de grootste partij in het Europees Parlement (waarin de Christendemocraten zetelen), wil die lat nog hoger leggen naar een minimum van 3000 werknemers. In dat geval blijft slechts 6 procent van de beoogde 46.000 ondernemingen in Europa over. Als het aan de Franse president Macron ligt, gaat de CSDDD zelfs helemaal van tafel 'in lijn met de VS en de rest van de wereld'.
'Strategisch voordeel'
"Duurzaamheid is geen regelgevende last, maar een strategisch voordeel dat het concurrentievermogen, de veerkracht en het innovatievermogen van Europa versterkt", luidt de kritiek van de wetenschappers, die voor een jaarlijks managementoverleg onlangs bijeenkwamen in Kopenhagen. Zo helpen de transparantiewetten investeerders bijvoorbeeld te achterhalen of bedrijven waar ze miljoenen in steken daadwerkelijk zo duurzaam zijn als ze beweren.
"Het ondermijnen van het duurzaamheidskader van de EU brengt de voorwaarden in gevaar die nodig zijn voor Europese bedrijven om te slagen in een wereld die steeds meer wordt gevormd door klimaatrisico's, veranderende verwachtingen van investeerders en een toenemende wereldwijde vraag naar transparantie en doelgerichtheid", noteren ze verder.
De bedrijfskundige academici, hoofdzakelijk afkomstig uit EU-lidstaten of andere Europese landen, doen onderzoek naar of doceren over thema's die verband houden met maatschappelijk verantwoord ondernemen. De wetenschappers dringen erop aan bij de vereenvoudiging van de wetten 'geen afbreuk te doen aan de integriteit en ambitie van deze essentiële regelgeving'.
