Van Slim naar Autonoom: wat is de rol van doorgedreven digitalisatie, AI en smartphone apps?

Peter Gorrebeeck (Siemens)

Smart buildings zijn vandaag al een realiteit, maar volgens Peter Gorrebeeck, Director Portfolio Buildings en Sales Director Buildings bij Siemens, staan we aan de vooravond van een nieuwe fase: de transitie naar autonome gebouwen. Tijdens BuildUp schetste hij hoe digitalisatie, artificiële intelligentie en smartphone applicaties het beheer en gebruik van gebouwen ingrijpend zullen veranderen.

Van datasilo's naar geïntegreerde platformen

De huidige generatie slimme gebouwen is uitgerust met tal van digitale systemen voor HVAC, verlichting, brandbeveiliging en toegang. Maar elk systeem werkt grotendeels in eigen datasilo's. Dat leidt tot inefficiëntie: slechts 10 à 20% van de data wordt effectief benut.

"Slechts 10 à 20% van gebouwdata wordt benut – integratie is de sleutel tot echte intelligentie"

Volgens Gorrebeeck is de oplossing vergelijkbaar met de revolutie die de smartphone teweegbracht. Android en iOS hebben ervoor gezorgd dat er een systeem bestaat waar data beschikbaar is en er applicaties worden ontwikkeld op basis van die data.

Smartphones zorgen onder meer via wifi en bluetooth voor een bepaalde connectiviteit en dekken zo de noden van gebruikers af. Ook in gebouwen zullen we die connectiviteit moeten nastreven. Die mogelijkheid bestaat dankzij Building X: een open platform dat data uit verschillende bronnen - zowel binnen als buiten het gebouw - samenbrengt, die door verschillende applicaties kunnen worden gebruikt.

Een platform, vele apps

Zo'n platform maakt het mogelijk om apps op maat te ontwikkelen. Een energiemanager kan bijvoorbeeld een toepassing gebruiken die energieverbruik voorspelt en afwijkingen detecteert, terwijl een facilitair beheerder via een andere app onderhoudstaken opvolgt. Er wordt dus ingespeeld op de noden van de personen en zo ontstaat er een 'factory of user cases'.

Een voorbeeld dat Gorrebeeck aanhaalt, is de toepassing van 3D-scanners bij het plaatsen van branddetectoren. Waar vroeger papieren plannen geraadpleegd moesten worden, gebruikt Siemens Buildings Frankrijk vandaag een digitale scan van het gebouw dat gekoppeld wordt aan het platform, waardoor de operationele efficiëntie voor service activiteiten verhoogd wordt. Die scan toont niet alleen de actuele toestand van het gebouw, maar kan ook aangevuld worden met technische fiches en realtime sensordata. Voor installateurs en onderhoudsteams betekent dat een enorme tijdswinst: ze zien meteen waar nieuwe detectoren moeten komen, welke al aanwezig zijn en hoe het gebouw optimaal beveiligd kan worden.

Dankzij open API's kunnen de gegevens worden opgehaald en kunnen ook externe partijen applicaties ontwikkelen, net zoals in een smartphone-appstore. Gebruikers downloaden de app en betalen ervoor zolang ze die nodig hebben. Dit model - Platform as a Service en Software as a Service - biedt kansen voor nieuwe bedrijfsmodellen en versnelde innovatie.

"Autonome gebouwen sturen zichzelf bij – met AI als copiloot"

De rol van AI

Een cruciale rol is weggelegd voor artificiële intelligentie. Gorrebeeck onderscheidt drie niveaus:

• Machine learning: vooral gericht op patroonherkenning. Een eenvoudig voorbeeld is een luchtgroep die blijft koelen terwijl de temperatuur in de ruimte niet daalt. Het systeem herkent dit als een fout en kan automatisch een melding uitsturen, zodat storingen sneller opgespoord en onderhoud gerichter uitgevoerd kunnen worden.
• Deep learning: voor de complexere patroonherkenning. In gebouwen wordt dit toegepast in video-analytics. Camera’s kunnen bijvoorbeeld ongebruikelijke bewegingen detecteren in een parking of afwijkend gedrag signaleren in een kantooromgeving. Ook het tellen van personen in een ruimte om bezettingsgraden te monitoren behoort tot de mogelijkheden.
• Generatieve AI: een recentere toepassing, waarbij AI op basis van de verzamelde data nieuwe content of inzichten genereert.

Volgens Gorrebeeck worden deze modellen niet ontwikkeld om mensen te vervangen, maar om professionals slimmere tools te geven. Ze helpen technici, beheerders en managers om sneller, efficiënter en betrouwbaarder beslissingen te nemen.

Toepassingen vandaag

De evolutie richting autonome gebouwen is geen verre toekomst, maar wordt vandaag al zichtbaar in uiteenlopende toepassingen. Gorrebeeck illustreerde zijn verhaal met concrete user cases.

Operationeel beheer

Applicaties geven facility managers in real-time inzicht in de prestaties van ruimtes. Een overzicht laat bijvoorbeeld zien welke verdiepingen voldoen aan de comfortdoelen voor temperatuur en luchtvochtigheid, en waar dat niet het geval is. Zo kan onmiddellijk actie ondernomen worden, zonder dat gebruikers eerst klachten moeten formuleren.

Ook op vlak van onderhoud wordt het systeem al toegepast. Waar onderhoud vroeger vooral preventief gebeurde volgens vaste schema’s, maken slimme gebouwen de omslag naar toestandsafhankelijk onderhoud. Systemen herkennen wanneer een installatie afwijkend gedrag vertoont en maken automatisch een werkorder aan. Hierdoor worden storingen sneller verholpen, vallen installaties minder vaak uit en kan personeel efficiënter ingezet worden.

HVAC-optimalisatie

Met AI-gebaseerde closed-loopsturing worden verwarming en koeling continu bijgesteld op basis van zowel interne als externe factoren. Het systeem houdt onder meer rekening met buitentemperatuur, zonnestraling, weersvoorspellingen en de bezettingsgraad van ruimtes. Daardoor blijft het binnenklimaat comfortabel, terwijl het energieverbruik aanzienlijk daalt. Gorrebeeck spreekt over een maandelijkse extra energiebesparing van 6,5% dankzij de AI-automatisering. Een gebouw kan zo zelfs anticiperen op pieken in de vraag, door installaties vooraf bij te sturen.

Energiebeheer

Gebouwen verzamelen om de 15 minuten data over elektriciteit, verwarming, water, koeling en zelfs perslucht of fotovoltaïsche opbrengsten. AI-modellen analyseren die stromen, voorspellen het verbruik en signaleren afwijkingen. Zo kan een energiemanager niet alleen kosten besparen door gunstiger in te kopen op de energiemarkt, maar ook sneller reageren bij onverwacht hoge consumptie of defecte installaties.

Deze toepassingen worden al in de praktijk uitgerold. Bij Politie LRH in Hasselt en bij Mediahuis in Hasselt werd Siemens’ Building X-platform geïmplementeerd, in samenwerking met The Energy Circle. Daar bracht het systeem uiteenlopende databronnen samen – van HVAC en KNX tot bestaande beheersystemen – en zorgde het voor betrouwbare monitoring en transparantie. De projecten tonen volgens Gorrebeeck dat digitalisering en AI niet langer proefprojecten zijn, maar concrete hulpmiddelen die gebouwen vandaag al energiezuiniger, veiliger en gebruiksvriendelijker maken.

Zelf interesse om partner te worden van dit ecosysteem? Klik hier.

Wie is Peter Gorrebeeck?
Peter Gorrebeeck is gepassioneerd en ervaren in smart-buildingtechnologieën, die innovatie en transformatie stimuleren. In zijn dubbelrol bij Siemens Smart Infrastructure leidt hij strategische initiatieven in Frankrijk en België, waarbij hij mee vormgeeft aan de toekomst van brandveiligheid, beveiliging, automatisering, software en duurzaamheid in gebouwen. Peter zet zich sterk in voor de digitalisering en verduurzaming van gebouwen, met als doel de energie-efficiëntie, operationele prestaties en gebruikerservaring te verbeteren via geavanceerde technologieën en geïntegreerde oplossingen. Hij is een pleitbezorger van open platformen, interoperabele systemen en co-creatie – volgens hem essentiële bouwstenen op weg naar autonome gebouwen: omgevingen die zichzelf kunnen optimaliseren, aanpassen en actief bijdragen aan een duurzamere toekomst.