Nieuwsgierigheid als succesfactor
VIGC zet Het Congres in teken van innovatie
“Innovatie is geen modewoord of een luxeproduct, maar een mindset”, aldus Jos Steutelings, managing director van VIGC, bij de aftrap van de elfde editie van Het Congres. En wie daar bij binnenkomst misschien toch nog niet helemaal van overtuigd was, kon er bij het verlaten van het evenement niet langer omheen: “innovatie is de weg voorwaarts.”
De wereld verandert snel. Kosten stijgen, talent is schaars, technologie evolueert razendsnel, aldus Steutelings. “En toch – of misschien net daardoor – zien we overal in onze sector mensen die die uitdagingen ombuigen tot kansen. Ondernemers, drukkers, leveranciers en creatievelingen die niet wachten tot de toekomst zich aandient, maar die de toekomst actief mee vormgeven.” Om dat te kunnen doen, is lef nodig: “het lef om te springen, ook als je nog niet weet waar je precies zult landen.” VIGC ziet het als haar taak die sprong niet alleen aan te moedigen, maar vooral ook mogelijk te maken – en de jaarlijkse editie van Het Congres is uitgegroeid tot hét podium om dat mede te bewerkstelligen.
Turbulente wereld
Trump. China. Onbestuurbaar België. Inflatie. Stagnatie. Of zelfs stagflatie. Economisch trendwatcher Geert Janssens schetste in daverend tempo de turbulente fase waarin de wereld zich momenteel bevindt. Toch zou het ons allemaal niet moeten verrassen, meent deze hoofdeconoom bij ETION. Immers: “de geschiedenis herhaalt zichzelf, eerst als een tragedie en dan als een farce”, citeerde Janssens de befaamde uitspraak van Karl Marx. Oftewel: we trekken te weinig lering uit de geschiedenis. Hij haalde er ter illustratie krantenkoppen uit 1929 bij, die destijds waarschuwden voor een tarievenoorlog tussen Europa en Amerika. “Het is telkens een herhaling van zetten. Daarom doet de huidige situatie nu ook weer denken aan de jaren 1970.”
Door je beter bewust te zijn van de cijfers, statistieken en trends, ben je beter in staat je voor te bereiden op wat er onvermijdelijk komen gaat, meent Janssens. “Twintig jaar geleden konden we misschien nog lachen met China, maar nu zijn ze een onmisbare speler in vrijwel elke supply chain.” De tanende positie van Europa en ook de VS op het wereldtoneel, zorgt voor grote verschuivingen. Daardoor zal er, verwacht Janssens, op termijn sprake zijn van een ‘competitieve co-existentie’. Europa zal zich een eigen positie moeten veroveren, onder andere door de industrie – als belangrijke pijler van de economie – te versterken.
Investeren in de toekomst
Innovatie is een belangrijk onderdeel van de weg voorwaarts, aldus Janssens. “Neem bijvoorbeeld de elektrificatie van de industrie. Dat gaat veel geld kosten, maar het is noodzakelijk om ons minder afhankelijk te maken van andere regimes.” Bovendien ziet hij dit soort innovatie-uitgaven als onmisbare investeringen in de toekomst. Ga maar na: de afgelopen jaren hebben we vanwege de door Rusland veroorzaakte energiecrisis ruim 850 miljard euro meer betaald aan energiekosten. “Dat is geld dat we nooit meer terug zien. Hadden we dat geld tijdig geïnvesteerd in vergroening en elektrificatie, dan had ons dat op termijn een besparing opgeleverd.”
De stelling van Steutelings dat innovatie ‘nooit in isolatie gebeurt, maar ontstaat in de wisselwerking tussen technologie én talent, tussen bedrijven én mensen’ werd volledig onderschreven door Lieke Kelchtermans, COO van Mapo Print. In gesprek met Congres-moderator Mieke Loncke vertelde zij hoe Mapo, als specialist in het op industriële schaal aanbrengen van coatings, min of meer bij toeval ook in de grafische wereld verzeild raakte – en hoe dat tot innovatie en nieuwe marktontwikkelingen leidde.
De grootformaatprinter die Mampo inline met een lakstraat installeerde om een bestaande klant een complete oplossing te kunnen bieden, opende ook de deur naar nieuwe toepassingen. Kelchtermans toonde bijvoorbeeld hoe voor RSI Sports Group nu volledige sportvloeren worden bedrukt. De uit herbruikbare kunststof tegels opgebouwde vloeren worden door Mapo ook voorzien van een speciale lak die goed tegen het intensieve gebruik van de vloeren bestand is. Voor een andere klant worden OSB-platen voorzien van een slijtvaste decoratieve bedrukking en laklaag, zodat dit bouwmateriaal niet langer moeten worden betegeld of bepleisterd. En ook de belangstelling voor bedrukte keramische tegels groeit.
Durven experimenteren
Mapo neemt bij dergelijke innovaties vaak zelf het voortouw, vertelde Kelchtermans. “We denken actief mee in het productieproces van de klant en durven te experimenteren. Hoe kunnen we iets aanpassen om het eindproduct voor de klant nog interessanter te maken? We proberen altijd iets meer te geven dan waar de klant om komt vragen. En op die manier komen we ook heel nieuwe dingen tegen waar we in andere markten weer mee verder kunnen gaan.”
Als COO ziet ze het als haar verantwoordelijkheid om dat te stimuleren. Ze organiseert daarom regelmatig bijeenkomsten waar de vier Mapo-vestigingen samenkomen om nieuwe projecten te bespreken, te brainstormen en out of the box te denken. “Daar ontstaan de nieuwe ideeën. Je moet immers steeds vooruit blijven kijken. Want als je nu alleen maar bezig bent met de productie van vandaag, dan heb je misschien volgende week niets om af te werken.”
Kelchtermans: “Je moet niet kijken naar wat er al op de markt is en dat dan proberen over te nemen of te kopiëren. Je moet verder durven denken – en je daarbij ook niet laten afschrikken als een leverancier of machinebouwer zegt dat iets niet gaat. Als ik een bepaald idee heb, dan ben ik ervan overtuigd dat dat ook zal lukken. We leven vandaag in een wereld waarin alles mogelijk is.”
Mensen blijven onmisbaar
Kurt Persoons, managing director van Zenith Graphics, sloot zich aan bij de visie van Kelchtermans. Het 65-jarige bedrijf is ontstaan uit een samengaan van verschillende ondernemingen en evolueerde op die manier van specialist in metalen signalisatie tot een hightech producent van visuele communicatieoplossingen. Zowel intern als extern speelt innovatie een belangrijke rol in de gerealiseerde groei in tien jaar tijd van 30 naar 130 medewerkers. Dankzij investeringen in een geautomatiseerd planningssysteem en de bouw van een efficiënt ingericht nieuw bedrijfspand ziet Persoons de toekomst met vertrouwen tegemoet.
Verdere groei is mogelijk door voortdurend te proberen op elk gebied te excelleren en steeds op Champions League-niveau te presteren, meent Persoons. Behalve technologie zijn juist de mensen daarbij onmisbaar: “We zijn actief in zes verschillende markten. Door actief aan kruisbestuiving te doen, kunnen we van elkaar leren en profiteren. Ook werken we samen door partnerships aan te gaan met universiteiten en leveranciers.”
Om te zorgen voor een blijvende innovatiecultuur, organiseert Zenith Graphics onder andere iedere drie maanden een ‘lunch together’. “Dan laten we een foodtruck aanrukken en gaan we met alle medewerkers samen eten. Dat zorgt voor heel wat interactie tussen alle mensen, want iedereen spreekt er met elkaar.”
Out of the box
Het panelgesprek dat Mieke Loncke voerde met Charlotte Paquit (Identic), Tom Deschildre (INNI Group), Geert Gielen (Koninklijke Drukkerij Em. de Jong) en Veerle Vanpanteghem (VIGC) leverde interessante inzichten op over hoe er tegen innovatie en waardecreatie wordt aangekeken in de grafische sector. “Innovatie is het versnellen van processen”, aldus Paquit. “Een zeer complex maar wel een zeer gestructureerd proces”, meende Deschildere. “Out-of-the-box-denken”, vatte Gielen zijn definitie van innovatie samen: “Het is heel belangrijk over de muur te kijken, zodat je ziet wat er in de wereld gebeurt – en daar je voordeel mee doet.”
Wil innovatie ook waarde creëren, dan moet het volgens Paquit zorgen voor een kortere time-to-market. Ook schaalbaarheid is belangrijk, aldus Deschildere. En Gielen ziet kansen in technologische ontwikkelingen zoals digitale druktechniek. Vanpanteghem beaamde dat er in de grafische industrie een aantal bedrijven inderdaad volop met innovatie bezig is en niet bang is voor veranderingen, maar toch ook dat heel wat bedrijven afwachtend zijn en innovatie zien als ‘iets voor later’: “en dan kom je dus op achterstand te staan.”
Optimistisch leiderschap
Bij Identic ziet Paquit kansen voor het automatiseren van processen: “Met web-to-print platformen geef je klanten een stuk autonomie, terwijl je tegelijkertijd efficiënter en sneller kunt werken.” Deschildere toonde hoe innovatieprojecten ook tot verbreding van het klantenpakket kan leiden: met de ontwikkeling van de speciale ‘groene Druivelaar’-scheurkalender probeert INNI Group ook een nieuw en jonger publiek te bereiken.
En bij drukkerij Em. De Jong worden bestaande klanten juist met een breder aanbod bediend, legde Gielen uit: “Wij zitten met de huis-aan-huisfolders in een mature markt. Retailers hebben dit kanaal nog steeds nodig, maar de folder staat onder druk vanwege zorgen om het milieu. Daarom verbreden we ons aanbod: naast folders bieden we bijvoorbeeld ook displays aan en loyaltyprogramma’s. Zo’n pakket kunnen onze concurrenten niet bieden, en zo verstevigen wij onze positie in de markt.”
Gielen is ervan overtuigd dat innovatie binnen een organisatie alleen mogelijk is als er ‘optimistisch leiderschap’ wordt getoond: “De directie alleen kan de kar niet trekken. Door enthousiasme te tonen, krijg je de mensen mee. Ieder bedrijf zal de transitie moeten maken. Daar kun je maar beter op voorbereid zijn. Neem iedereen mee door creativiteit te faciliteren: durf te doen, en durf te mislukken.” Vanpanteghem vulde aan: “Zie je dagelijkse uitdagingen als kans om het verschil te maken.”
Nieuwsgierigheid als succesfactor
Uitdagingen niet uit de weg gaan, maar ze juist omarmen. Dát is het recept voor toekomstig succes, meent ook trendwatcher Rik Vera (nexxworks) die als keynote speaker Het Congres een enerverende finale gaf: “Nieuwsgierigheid is een zeer belangrijke succesfactor, ook in de grafische sector.” Vera sloot aan bij de chaos die Geert Janssens eerder die middag al beschreef: “Economisch en technologisch is er van alles aan de hand, dat we denken dat we in een perfecte storm zijn beland. Maar ook dat is een verkeerd beeld. Want een storm gaat voorbij. En ik denk, dat deze storm ons klimaat is waar we de rest van ons bestaan in zitten. We leven in een tijd van ‘unknown unknowns’: we zullen een strategie moeten uitstippelen waarin we rekening houden met zaken waarvan we nog niet weten dat we het niet weten.”
Het belangrijkste managementboek dat je nu zou moeten lezen, is volgens Vera dan ook Alice in Wonderland: “Het gaat in wezen over onze wereld: een wereld die compleet ondersteboven is gedraaid. Elke dag worden we wakker en denken we te weten hoe het zit, om er vervolgens te beseffen dat we weer dat konijnenhol in zijn gegaan zonder te weten waar we uitkomen.”
Toch is het belangrijk, ondanks alle onzekerheden, de blik op de toekomst te blijven richten. Vera waarschuwde dat 2040 dichterbij is dan je denkt: “Wie herinnert zich niet de bankencrisis van 2008 nog als de dag van gisteren? Toch is dat alweer 17 jaar geleden. En 2040, dat is al over 15 jaar.” Anders dan in de film Back to the Future kunnen we in de echte wereld niet terug naar het verleden om het heden alsnog aan te passen: “Zorg er dus voor dat je straks niet op een morgen je ogen open doet en denkt: ‘We hadden wat moeten doen in 2025, of in 2027, maar we hebben het altijd uitgesteld’.”
Disruptie komt van buitenaf
De beste manier om te anticiperen op de toekomst is nieuwsgierig te blijven naar wat zich in de buitenwereld afspeelt. Vera illustreerde dat met het voorbeeld van de strandstoelverhuurders op een druk strand in Rimini – een markt vol concurrentie, waar de ene partij telkens probeert één of twee rijtjes van de andere partij te veroveren, ondertussen hopend dat hij zelf er niet een of twee aan een derde partij verliest. En terwijl ze hun business verder optimaliseren door kleinere stoeltjes dichter op elkaar te zetten en ze goedkoper in te kopen in China, hebben ze nauwelijks oog voor de golven van de zee die steeds hoger worden. Vera: “Disruptie komt altijd van buitenaf. Veranderingen beginnen klein, signaleer ze tijdig. Ga problemen niet pas oplossen als het zover is. Innovatie is geen inhaalmanoeuvre: dan ben je al te laat.”
“Nieuwsgierigheid is je superkracht”, aldus Rik Vera. Hij pleit daarom voor een Curiosity Score, die bedrijven in staat stelt nieuwsgierigheid te meten en op die manier kunnen inzetten als key performance indicator (KPI). Dat VIGC zo’n 170 nieuwsgierige bezoekers naar de nieuwe Congres-locatie Vestar in Antwerpen wist te halen, is in ieder geval alvast een goed teken. Jos Steutelings omschreef VIGC daarbij terecht als bruggenbouwer: “Tussen België en Nederland, tussen print en digitaal, tussen gevestigde waarden en jonge talenten, en tussen vandaag en morgen.”
Foto's: Yorgos
