De rollen nu eens omgedraaid

Hunkeler Innovationdays zet afwerking op de voorgrond

De bezoeker die argeloos de beurshallen van de Hunkeler Innovationdays binnenstapt, zou wel eens de indruk kunnen krijgen dat het evenement om inkjetpersen draait. Toch is dat strikt genomen niet het geval, want eigenlijk gaat het juist om alles wat er ná die persen gebeurt: de afwerking. Digitalisering en automatisering zorgen ervoor dat die vaak gevreesde bottleneck in het printproductieproces zich ontwikkelt tot een geïntegreerd en gestroomlijnd onderdeel ervan.

Dat de inkjetpersen veel aandacht krijgen, is niet verwonderlijk. Hunkeler, de Zwitserse specialist in modulaire randapparatuur (zoals unwinders en rewinders) voor en na hoogvolumeprintsystemen en -afwerkapparatuur, realiseerde zich al vroeg dat het bezoeken van een Open Huis veel interessanter is als de getoonde machines ook daadwerkelijk in actie komen. De samenwerking met verschillende printerleveranciers – en zelfs ook andere producenten van afwerkapparatuur – groeide op die manier uit tot de inmiddels alweer vijftiende editie van de tweejaarlijkse Hunkeler Innovationdays (HID), afgelopen februari.

Een bezoek aan HID maakt potentiële klanten bovendien ook in een oogopslag duidelijk dat een investering in een inkjetpers onvermijdelijk ook investeren in rand- en afwerkapparatuur betekent. Niet zelden wordt een volledige productielijn daardoor zomaar tweemaal langer, en neemt ook het totaal benodigde investeringsbedrag flink toe.

Internationale vakbeurs

Deze HID markeerde een mijlpaal in de geschiedenis van het ruim honderdjarige familiebedrijf. Nadat Hunkeler begin 2023 met Daniel Erni een CEO van buiten de eigen familie benoemde om het stokje van Michel Hunkeler over te nemen, werd het bedrijf aan het einde van dat jaar overgenomen door branchegenoot Müller Martini. De naam Hunkeler blijft gehandhaafd, net als de Hunkeler Innovationdays, maar voor het eerst zaten er bij de persconferentie – traditioneel op de eerste ochtend van het vierdaagse evenement – dit jaar geen leden van de Hunkeler-familie achter de tafel.

Erni noemde bij aanvang HID nadrukkelijk een ‘Internationale Fachmesse’, met nieuwe machines en ontwikkelingen en state-of-the-arttechnologie. De beurs telde dit jaar 120 exposanten: 20 meer dan de vorige keer. “Dat komt mede omdat we ook meer vellenoplossingen laten zien.” In totaal kwamen er zo’n 40 productielijnen live in actie op de beursvloer. De formule is een succes. HID trekt al jaren een gestaag groeiend publiek: van zo’n 2.000 bezoekers in 2003, naar 5.200 in 2013 en 6.700 in 2023.

Die lijn werd in februari voortgezet, met een totaal van zo’n 6.800 bezoekers. En die komen inderdaad van over de hele wereld: naast Zwitserland (23 procent) en Duitsland (26 procent) zo’n 10 procent uit de VS, 6 procent uit Azië/Afrika/Oceanië, 8 procent uit het VK en ook 8 procent uit de Benelux – in totaal waren er zo’n honderd landen vertegenwoordigd.

Complementaire portfolio’s

Erni ging kort in op de overname van Hunkeler door Müller Martini, dat zijn hoofdkantoor op 15 minuten rijden verderop heeft. De bedrijven blijven twee aparte entiteiten: “Hunkeler is aanvullend op Müller Martini, dus het is logisch om dat zo te laten.” Beide partijen beschikken bijvoorbeeld over een portfolio aan machines voor de afwerking van boeken: “We hebben dat goed geanalyseerd en vastgesteld dat ze complementair zijn. Ze hebben allemaal zo hun eigen unique selling point.”

Het eerste jaar van de fusie tussen de bedrijven werd de focus vooral gelegd op het afstemmen van de interne processen en de financiële aspecten, aldus Erni: “Maar er is ook vanaf het eerste moment al samengewerkt aan technische projecten.” Dat werpt nu zijn eerste vruchten af, met de presentatie tijdens HID van de Gen8 EVO: een ‘roll-to-stack’-machine, waarmee rollen bedrukt papier tot vellen worden gesneden (waarover verderop in dit artikel meer). Wat wel gaat veranderen, zijn de afspraken met lokale distributeurs van Hunkeler: in onder andere de Benelux gaat Müller Martini de verkoop en service zelf ter hand nemen en werd afscheid genomen van het succesvolle Nederlandse Amstel Graphics. Erni: “We proberen de beste oplossing voor elk land te vinden.”

Boekenmarkt bovenaan

Hunkeler heeft wereldwijd naar eigen zeggen 7.000 installaties staan. Volgens Erni is er de afgelopen jaren sprake van een voortdurende groei in verkopen en winst, en neemt het marktaandeel toe. Hunkeler mikt met zijn rand- en afwerkingsapparatuur op vier specifieke marktsegmenten. Op de eerste plaats, goed voor 46 procent van de omzet, staat de boekenmarkt “en dat zal ook zo blijven”, aldus Erni. De markt voor transactionele documenten komt met 24 procent van de omzet op de tweede plek: “Dat is nog altijd een relevant onderdeel van onze industrie, en er kan nog steeds veel aan efficiency gewonnen worden.”

Direct mail (16 procent) en commercieel drukwerk (14 procent) blijven bij Hunkeler wat omzet betreft nog wat achter, maar: “Deze markten staan op het punt te gaan groeien, dankzij de technologische ontwikkelingen in digitaal printen. Ik verwacht dan ook een verdere toename in deze segmenten.”

Gevraagd naar het aanlokkelijke marktsegment van verpakkingen, stelt Erni: “Natuurlijk is dat een interessante markt voor ons en we hebben er ook naar gekeken. Ons portfolio bevindt zich wat dat betreft nog in een grijze zone – al hebben we wel enkele installaties. Maar verwacht zeker de komende twee jaar nog geen verdere aankondigingen van machines van ons in deze richting.”

Smart Print Factory in de praktijk

Gezien het belang dat Hunkeler hecht aan de boekenmarkt, was het niet verwonderlijk dat op nog al wat van de productielijnen op de HID-beursvloer boeken – van notitieboek en kleurboek tot lesboek en leesboek – werden geproduceerd. Toch ontbrak het niet aan andere hoogvolumetoepassingen: ook brochures, postkaarten, direct mail, kalenders, slimme booklet-labels en magazines vormen geen probleem voor de aanwezige inkjetpersen en de al dan niet inline opgestelde afwerkapparatuur.

Een goed voorbeeld van de vergaande integratie tussen machines en merken werd getoond in Hal 1, waar Müller Martini en Hunkeler samen met HP en Heidelberg een complete boekproductie demonstreerden – van rol en vel tot afgewerkt product. HP bracht daartoe zijn rotatieve PageWide Advantage 2200-inkjetpers mee naar Luzern – de plek waar deze machine twee jaar geleden debuteerde. Inmiddels zijn al meer dan 40 van deze machines geïnstalleerd, die samen (omgerekend) al ruim 5 miljard A4-pagina’s hebben geproduceerd. Ook van de andere machine op de beursvloer, de HP Indigo 120k-vellenpers, loopt de verkoop sinds de introductie op Drupa 2024 voorspoedig. Daarmee komt het totale aantal geïnstalleerde Indigo-persen op B2-formaat op ruim 1.100, aldus HP.

Digitale afwerking van Heidelberg

Het op de HP-persen geproduceerde drukwerk vond rechtstreeks zijn weg naar de naast gelegen stand van Müller Martini – waar behalve een variatie aan Müller Martini- en Hunkeler-apparatuur (waaronder een Starbook-vouwmachine) ook ruimte werd geboden aan het groeiende digitale portfolio van Heidelberg. De persenfabrikant toonde er de eigen versie van Canons B3-velleninkjetpers onder de naam Jetfire 50, waar ter plekke boekomslagen op werden geproduceerd. Heidelberg greep HID echter ook aan voor de introductie van de Fireline-tassenvouwmachine, gebaseerd op bestaande Stahlfolder-technologie maar voorzien van nieuwe automatisering en digitale aansturing.

Stefann Dettke (Heidelberg) legde uit hoe door middel van barcodes op elk drukvel de Fireline-vouwmachine de zes beschikbare slitmessen en zes vouwtassen razendsnel volautomatisch instelt op het correcte formaat en de juiste vouwwijze van elk vel. Volgens Dettke is HID de perfecte gelegenheid om de markt te verkennen en met potentiële klanten te overleggen welke onderdelen van de machine bij voorkeur wel of niet geautomatiseerd moeten worden. Ook zijn er plannen om het aanbod van digitale afwerkmachines verder uit te breiden, zeker nu in het najaar de introductie van de Jetfire 75 op B2-formaat – de Heidelberg-versie van de nieuwe Canon varioPress iV7 – op het programma staat: “Heidelberg wil niet alleen een digitale pers aanbieden maar een compleet portfolio, waarbij Prinect alles aan elkaar koppelt.”

Inline- en nearline-afwerking

In dezelfde hal pakte Fujifilm uit met livedemonstraties van de JetPress 1160CFG (met de G van ‘grafische kwaliteit’). Dit platform is met name in Azië al een succes, en Fujifilm ziet nu ook kansen voor de Europese markt. Het lijkt daarmee de plaats in te willen nemen die Xerox achterliet (ook op HID ontbrak de Amerikaanse printgigant dit jaar); na het beëindigen van de Fuji-Xerox joint venture kondigde Fujifilm al aan zich ook in Europa sterk te gaan profileren.

De JetPress 1160CFG beschikt over een speciale unit waar met verwarmde rollen vocht aan het papier wordt onttrokken, nog voor het printen begint. Volgens Fujifilm blijft het papier daardoor tijdens het printen met watergebaseerde inkten stabieler zodat er minder vervorming optreedt, wat de kwaliteit bevordert. Ook is er minder droging ná het printen nodig. De JetPress 1160CFG was in Luzern uitgerust met een inline Hunkeler Gen8 roll-to-stack-unit die de bedrukte rollen direct verwerkte tot stapels vellen op B2+-formaat, die vervolgens op de Hunkeler stand in Hal 2 door een DocuTrim-machine verder werden afgewerkt.

Helemaal achterin Hal 1, maar toch niet te missen, presenteerde Kodak de naar eigen zeggen ’s werelds snelste inkjetpers, de Prosper 7000 Turbo. Vanwege die snelheid – met een top van 410 meter per minuut – beschikt die machine over een unwinder en rewinder van eigen fabrikaat: ook de randapparatuur van Hunkeler kan dit tempo (nog) niet aan. De rollen werden tijdens HID op de Horizon-stand in Hal 2 op de iCE StitchLiner V verwerkt tot brochures. Op de Hunkeler-stand werden andere Kodak-rollen verder afgewerkt op een direct mail-configuratie. 

Heel veel inkt

Kodak-topman Jim Continenza weet niet precies hoeveel exemplaren er van deze printvolume-hongerige Turbo-inkjetpersen uiteindelijk geplaatst gaan worden: “Tweehonderd, misschien driehonderd? Wat ik wel weet is dat ze dan enorme hoeveelheden inkt zullen gebruiken, terwijl ik daar dus veel minder persen voor hoef te installeren dan veel andere fabrikanten.” Bovendien, legt Continenza ter plekke uit, hoeft Kodak niet per se aan iedereen een inkjetpers te verkopen: “We verkopen namelijk ook nog altijd offsetplaten aan conventionele drukkerijen.” Gevraagd naar de mogelijke ontwikkeling van een inkjetvellenpers door Kodak, is zijn antwoord kort: “Nee, dat gaan we niet doen. Dat doen namelijk alle andere spelers al. Ik wil grenzen verleggen en dingen doen die niemand anders kan doen.”

Canon en Hunkeler werkten vorig jaar op Drupa al intensief samen met een volledige inlineproductielijn. Op HID stond de ProStream 2133 centraal, aan de voor- en achterzijde voorzien van het Hunkeler Gen8 roll-to-rollsysteem. De machine werd bovendien uitgerust met de nieuwe Hunkeler Web Extender WE8 en een nieuwe herbevochtingingsunit van Weko voor optimale print- en papierkwaliteit. Bij een snelheid van 133 meter per minuut rolden brochures, direct mail, kaarten en kalenders van de inkjetpers, die vervolgens nearline werden afgewerkt op de stand van Müller Martini.

Bij Ricoh kreeg Hunkeler de gelegenheid om een end-to-end boekblok-productie te demonstreren, door de inlinecombinatie van de Ricoh Pro VC40000 met de POPP7-vouwmachine van Hunkeler. Dankzij Hunkelers Dynacut kunnen er razendsnel boeken op verschillende formaten worden verwerkt. Ricoh introduceerde bovendien een nieuw softwarematig protocol, waardoor real time data kan worden uitgewisseld tussen de inkjetpers en de afwerkapparatuur zodat de snelheid van de apparatuur optimaal op elkaar wordt afgestemd voor een maximale productiviteit.

Op de stand van Screen, waar zowel de TruePress Jet 560HDX als de TruePress Jet 520NX in actie kwamen, trok de Smart-binder SB3 van IBIS de aandacht. Uitgerust met een Hunkeler Unwinder UW8 en een Hunkeler Cutter CS8 produceerde deze machine, geschikt voor hogevolumesbrochures en boekwerken, tijdens HID onder andere booklet-labels.

Aandacht voor afwerken

Hunkeler presenteerde tijdens het eigen evenement de wereldpremière van de Gen8 EVO roll-to-stackmachine, het eerste resultaat van de nauwe samenwerking met het team van het nieuwe moederbedrijf Müller Martini. Behalve nieuw technische mogelijkheden (de machine kan nu ook 250 grams papier aan zodat meer grafische toepassingen kunnen worden verwerkt) is met name de bediening vereenvoudigd. De verschillende segmenten van de machine lichten bijvoorbeeld op in kleuren, waarbij groen staat voor ‘klaar voor gebruik’ en blauw voor ‘efficiënte productievoortgang’, terwijl rood aangeeft waar zich een probleem in het proces voordoet. Dankzij de intuïtieve bediening is er nauwelijks training nodig zodat, bij het toenemende gebrek aan vakmensen, vrijwel iedereen de machine kan aansturen.

Ook toonde Hunkeler de vellenversie van de Starbook bindstraat voor de productie van boekblokken in kleine oplages en van variabel formaat. Twee jaar geleden stond een rollenversie van deze machine centraal op HID, maar vorig jaar debuteerde de vellenuitvoering op Drupa. In Luzern werd de machine met de pas onthulde palletinvoer gedemonstreerd, waarbij robots voor de volledig geautomatiseerde aanvoer van pallets met drukwerk zorgden.

Om een zo volledig mogelijk beeld te geven van alle opties en opportuniteiten in afwerking, geeft HID ook ruimte aan andere specialisten op dit gebied. Zo demonstreerde bijvoorbeeld Horizon zijn iCE StitchLiner V, de in hoge mate geautomatiseerde bindstraat voor de productie van brochures. De machine was ter plekke voorzien van een inlinecombinatie van de Hunkeler Unwinder UW8 en de Cutter CS8 om de rollen tot vellen te snijden en direct richting de invoer van de bindstraat te transporteren. 

Post Press Alliance

Opvallend was ook de aanwezigheid van de Post Press Alliance. Dit samenwerkingsverband tussen de afwerkspecialisten BaumannPerfecta, Bograma, H+H, Hohner, MBO en Wohlenberg maakte vorig jaar op Drupa zijn debuut met een gezamenlijke stand. Tijdens HID toonden ze onder andere een H+H M9, voorzien van MBO-randapparatuur, om de mogelijkheden van vouwen op microformaat te demonstreren. Ook kwam er een CoBo-Stack 30i cobot in actie. Peter Minis was namens Komori (dat ook eigenaar is van H+H en MBO) voor het eerst aanwezig in Luzern. Volgens hem worden van MBO bijvoorbeeld de unwinders en rewinders al veel toegepast in de VS bij onder andere direct mail-producenten, maar nog nauwelijks in Europa: “Die markt gaan we nu ook verkennen.” H+H is vooral in de actief in met vouwmachines voor de productie van bijvoorbeeld bijsluiters – een markt waar ook fabrikanten van inkjetpersen kansen zien.

HID-bezoekers kregen bij Meccanotecnica demonstraties van de mogelijkheden om ook in kleine oplages kwalitatief hoogwaardige gebonden boeken te produceren. De Universe Web-machine stond opgesteld met een unwinder en snij-unit van Hunkeler om een compleet geautomatiseerde productielijn te vormen.

De finishing touch

De liefhebbers van verdere veredeling konden in Luzern onder andere terecht bij Scodix en Kurz. Beiden toonden op hun stands inspirerende printvoorbeelden van digitale lak- en folieveredeling; Kurz demonstreerde bovendien ter plekke zijn DM-Maxliner 2D – een machine die inkjet en foliedruk combineert en zo een digitale variant van hotfoil mogelijk maakt.

Nog een fraaie aanvulling op gekende veredelingstechnieken is de mogelijkheid om met inkjet print-op-snee aan te brengen door de zijkanten van het boekblok aan kop-, zij- en staartzijde te bedrukken. Deze techniek werd tijdens HID onder andere gedemonstreerd bij het Duitse Schmedt, dat drie jaar geleden een eerste print-op-sneemachine op de markt bracht. De huidige tweede generatie van deze machine, uitgerust met Epson printkoppen, kan tot zo’n 800 boeken per uur aan drie zijden bedrukken zodat bijvoorbeeld de afbeelding op de cover door kan lopen op het boekblok. Schmedt, dat allerlei machines bouwt voor het binden van hardcoverboeken in kleine oplages, verkocht vorig jaar zo’n 25 exemplaren van de print-op-sneemachine en hoopt dat succes dit jaar minstens te evenaren.